Difficult Doctor-Patient Relationship Questionnaire – 10 Ölçeğinin Türk Kültürüne Uyarlanması

Mehmet Göktuğ Kılınçarslan, Büşra Dönmez, Çetin Toraman, Oktay Sarı, Erkan Melih Şahin

Keywords: Physician-Patient Relations; Survey Methodology; Turkish people

Aim:

Zor hastalar klinisyen içinde öfke, endişe, suçluluk ve antipati gibi negatif duygular uyandıran hasta olarak tariflenmiştir. Sağlık kuruluşlarında zor hasta ile karşılaşılma sıklığını %15 ile %30 arasında bildiren çalışmalar mevcuttur. Bu çalışmada Hahn ve ark. tarafından geliştirilen “Difficult Doctor-Patient Relationship Questionnaire – 10 item version (DDPRQ-10)” ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması amaçlandı.

Method:

Bu metodolojik çalışma ülke genelinde kolayda örneklem ile ulaşılan 150 aile hekimi ile 1 Şubat 2024 – 29 Şubat 2024 tarihleri arasında yürütüldü. Çalışmaya katılan aile hekimlerinin 84(%56,0)’ü kadındı. Katılımcıların yaş ortancası 31,5(28-39) yıl ve meslekteki süre ortancası 6(3-14) yıldı.
DDPRQ-10 ölçeği önce Türkçeye, sonra geri İngilizceye çevrildi uzman görüşüne sunuldu. Uzmanlar arasındaki tutarlılık Krippendorff’s Alpha değerinin 0,924 hesaplanması ile doğrulandı. Ölçek online forma dönüştürülerek ülke genelinde 150 aile hekimine iletildi ve toplam 254 ayrı hasta için ölçüm alındı. Veriler Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) ve Madde Tepki Kuramı (MTK) ile değerlendirildi. İstatistiki analizler Jamovi ve R programları ile yapıldı.

Results:

DFA sonucunda fit-indeksleri; CFI=0,975, TLI=0,966, RMSEA=0,072 ve X2/df=2,320 olarak hesaplanmıştır. Bu değerlere göre orijinal ölçeğin tek faktörlü yapısı doğrulanmıştır. Ölçeğin Türkçe versiyonunun güvenirlik düzeyi Cronbach Alpha katsayısıyla incelenmiş ve 0,94 ile yüksek düzeyde güvenilirlik gösterdiği saptanmıştır.
MTK ile incelendiğinde DDPRQ-10 Türkçe versiyonunun 10 maddesinin neredeyse tamamı ideal ayırt edicilik düzeyindedir. Zor hasta ölçeğinin maddelerinin, madde bilgi fonksiyonları incelendiğinde en çok bilgi veren maddeler 1, 2, 4, 6 ve 9’dur. Diğer maddelere oranla, görece daha az bilgi veren maddeler ise 3, 7 ve 10’dur. En az bilgi veren maddeler ise 5 ve 8’dir.

Conclusions:

Türk kültürüne uyarlanan DDPRQ-10 ölçeğinin Türkçe versiyonunun geçerli ve güvenilir olduğu gösterilmiştir. Hem DFA hem de MTK analizlerinde iyi özellikler göstermiştir. Uyarlanan ölçek sayesinde Türk kültüründe zor hastanın ölçülebilmesi sağlanmıştır. Birinci basamağın önemli sorunlarından birisi olan zor hastanın objektif olarak ayırt edilmesine, düzeyinin ölçülmesine yapılan bu katkı konu hakkındaki ileri çalışmaların da önünü açmıştır.

#30