Aile Sağlığı Merkezlerinde Takip Edilen Gebelerin Aşı Olma Durumları Ve Etkileyen Faktörlerin Değerlendirilmesi

Ali Kocagöz, Memet Taşkın Egici, Emine Zeynep Tuzcular Vural

Keywords: Aşı, Bağışıklama, Covid-19, Gebelik, Hekim Önerisi, İnfluenza, Tetanos

Aim:

Enfeksiyonlardan korunmada en etkili uygulama aşılamadır. Gebelikte aşılama gebelerde ve yenidoğanlarda hastalıkların önlenmesinde oldukça etkili bir yöntemdir. Bu çalışmada aile sağlığı merkezlerinde takip edilen gebelerin aşı olma durumları ve etkileyen faktörler değerlendirilmiştir.

Method:

Tanımlayıcı, kesitsel tasarımda olan araştırmamız 01.07.2023-01.08.2023 tarihleri arasında, İstanbul Maltepe ilçesindeki aile sağlığı merkezlerine kayıtlı gebeler üzerinde yapılmıştır. Çalışmaya dahil edilme kriterlerini sağlayan 326 gebe gelişigüzel örneklem yöntemine göre dahil edilmiştir. Çalışmaya katılan gönüllülere sosyodemografik özellikler, kronik hastalık durumu, obstetrik öykü, Covid-19 öyküsü, gebelikte aşı bilgisi, aşı tutumu ve aşı olma durumu bilgilerini içeren bilgi toplama anketi uygulanmıştır. Tanımlayıcı bulgular sayı, yüzde, ortalama, standart sapma, medyan, minimum ve maksimum değerleriyle sunulmuştur.

Results:

Çalışmamızda katılımcıların aşılanma oranları tetanos aşısı için %71,5, influenza aşısı için %7,1, hepatitB aşısı için %4,3, Covid-19 aşısı için %3,1, kuduz aşısı için %2,1, hepatit A aşısı için %1,2’dir. Katılımcıların gebelikte uygulanabilen aşılar hakkında bilgisi olduğunu beyan etme oranları tetanos aşısı için %88, Covid-19 aşısı için %28,8, influenza aşısı için %27,9, hepatit B aşısı için %15, hepatit A aşısı için %8, kuduz aşısı için %4’dür. En az bir aşı hakkında bilgisi olduğunu beyan eden katılımcıların %92,6’sı gebeliğinde aşı yaptırmış veya yaptırmayı planlamaktayken, gebelik dönemi aşıları hakkında bilgisi olmadığını beyan eden katılımcıların %53,3’ü gebeliğinde aşı yaptırmış veya yaptırmayı planlamaktadır. Çalışmamızda katılımcıların aşı yaptırma sebepleri incelendiğinde ilk sırada %70,5 ile doktor tavsiyesi görülmektedir. Katılımcıların %95,2 si gebelik takiplerinde sağlık çalışanı tarafından tetanos aşısı yaptırması yönünde öneri aldığını beyan ederken influenza aşısı için bu oran %14,1, hepatit B aşısı için %9,2 ve covid-19 aşısı için %4,9’dur. Sağlık çalışanı tarafından tetanos aşısı önerildiğini söyleyenlerin %86,5’i tetanos aşısı olmuşken, önerilmediğini söyleyenlerde bu oran %56,3’dür.

Conclusions:

Gebelerin aşılanma oranlarının gereken düzeyde olmadığı görülmüştür. Hekimler ve sağlık çalışanları tarafından aşılar konusunda bilgilendirilme durumu ile aşıların yaptırılması arasında güçlü bir ilişki olduğu görülmüştür. Gebelerin aşılanmasında birinci basamak sağlık hizmeti sunan aile hekimleri önemli bir konuma sahiptir.

#49