Obez Hastalarda Obezite İlişkili Kanser Taramaları Konusunda Farkındalık Oluşturmada Eğitimin Önemi

Sezgi̇n Türkoğlu, Mehmet Özen, Remziye Nur Eke

Keywords: Obezite, kanser taramaları, farkındalık

Aim:

Bu araştırmada bir obezite merkezinde izlenen hastalarda pozitif sağlık davranışlarından biri olan kanser taramalarına katılıma eğitimin etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır.

Method:

Prospektif, tanımlayıcı araştırmaya Antalya EAH Obezite Merkezi’nde Ekim-Aralık 2019 tarihlerinde izlenen 185 obez hasta ile kontrol grubu olarak Aile Hekimliği polikliniklerine Mart-Mayıs 2020 tarihlerinde başvuran VKİ≥30 olan 191 birey alındı. Hastaların kanser taramaları konusunda bilgi, tutum ve davranışlarını saptamaya yönelik sorulardan oluşan anket formu yüz yüze görüşme tekniği ile uygulanmış, elde edilen sonuçlar antropometrik ölçümleriyle birlikte araştırma formuna kaydedilmiştir. Hastalara obeziteyle ilişkili kanser riskleri hakkında ayrıntılı bilgi verilerek eksik olan kanser taramalarını yaptırmaları konusunda kişiye özel yönlendirmeler yapılmıştır. Üç ay sonra hastaların kanser taramalarını yaptırma durumları ve antropometrik ölçümleri tekrar değerlendirilmiş, iki grubun eğitim öncesi ve sonrası tutum ve davranışları karşılaştırılmıştır.

Results:

Çalışmaya alınanların %81,9’u kadın, %18,1’i erkek, yaş ortalaması 50,3±10,9’dur. Eğitim verilmeden önce 376 hastanın 254’ü (%67,6) en az bir kanser taraması yaptırmıştır. Obezite Merkezi’nde izlenen 185 hastanın 144’ü (%77,8) polikliniğe başvuran 191 hastanın 110’u (%57,6) kanser taraması yaptırmıştır; iki grup arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır (p<0,001). Eğitimden sonraki üç ayda kanser taramalarına katılım durumu değerlendirildiğinde; 376 hastanın 241’i (%64,1); Obezite Merkezi’nde izlenen hastaların 146’sı (%78,9), polikliniğe başvuran hastaların 95’i (%49,7) en az bir kanser taraması yaptırmıştır; iki grup arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır (p<0,001). Eğitim öncesinde %51,9 olan kendi kendine meme muayenesi oranı eğitim sonrasında %75,6 olarak bildirilmiştir.

Conclusions:

Çalışmamızda Obezite Merkezi’nde izlenen obez hastaların polikliniğe başvuranlara göre verilen eğitim sonrasında kanser taramalarına uyum ve farkındalığının daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Bu sonuç sağlıklı hayat tarzını benimsemenin sağlığın her alanında yararı olduğunu doğrular niteliktedir. Ayrıca bu durum obezite merkezlerinde üçüncü modülde verilen “obeziteyle ilişkili kanserler ve kanser taramaları” başlıklı eğitimlerin etkinliğinin göstergesi olabilir. Hekimlerin bütüncül yaklaşımla obez bireyleri, obezite ilişkili kanser riski gibi sağlık sorunları konusunda bilgilendirmesi, hastaların daha duyarlı olmasını sağlayacaktır.

#45