Postmenopozal Kadınların Osteoporoz Yönünden Tarama Durumunun ve Fraktür Risklerinin Değerlendirilmesi

Burhan Balaban, Zeynep Aşık

Keywords: Osteoporoz, FRAX, kırık ihtimali , postmenopozal

Aim:

Uluslararası Osteoporoz Vakfı'na göre tüm Dünya'da 200 milyondan fazla kadının etkilendiği osteoporozun ülkemizdeki prevalansı %24,8'dir. Yaşlanan nüfusun artmasıyla sıklığı giderek artan osteoporoz, özellikle kalça ve vertebra kırıklarına yol açarak hastaların yaşam kalitesini düşürmektedir. Osteoporoz, ülkelere ekonomik açıdan büyük maddi yük getirmektedir. Çalışmamızda birinci basamakta 50-64 yaş aralığı ve 65 yaş ve üzeri postmenopozal kadınların osteoporoz yönünden tarama durumunun ve FRAX Türkiye modeliyle 10 yıllık fraktür risklerinin değerlendirilerek, bireylerin gereksiz radyasyon maruziyetine ve sağlık harcamalarında oluşturacağı ekstra yüke dikkat çekmek, bireylerde uygun ve doğru yollarla taramanın önemini vurgulamak amaçlandı.

Method:

Gözlemsel ve kesitsel nitelikteki bu araştırmaya, Aile Hekimliği polikliniklerine başvuran ve araştırmaya katılmayı kabul eden 50 yaş ve üzeri 243 postmenopozal kadın dahil edilmiştir. Katılımcılara yüz yüze anket doldurma şeklinde 28 soru sorulmuştur. Anket soruları, sosyodemografik veriler, osteoporoz risk değerlendirme verileri ve osteoporoz taranma bilgilerini içermektedir.

Results:

Katılımcıların %70’i evli, %43,6’sı ilkokul mezunu ve %63,8’sı ev hanımı olup, yaş ortalaması 63,98±9,99 yıl, FRAX risk değerlendirme aracı ile hesaplanan medyan 10 yıllık majör osteoporotik kırık riski %7,8, kalça kırık riski %1,7 bulunmuştur. Elli-64 yaş aralığıyla karşılaştırıldığında, 65 yaş ve üzeri kadınlarda, DXA yaptırma oranının (tarama sıklığı) istatistiksel olarak daha yüksek olduğu saptanmıştır (p=0,013). Elli-64 yaş aralığında kırık riski olmadığı halde DXA yaptıranların oranı %55 (n=61) bulunmuştur. Elli-64 yaş aralığındaki grupta, kırık riski olan hastaların DXA yaptırma yüzdesi (%70,8), olmayanlara göre (%29,2) daha yüksek gözlense de bu fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır (p=0,153).

Conclusions:

Osteoporoz ve osteoporoza bağlı gelişen kırıklar, önemli sağlık problemleridir. Postmenopozal kadınlarda osteoporozun erken teşhisi için, birinci basmakta veya ilk hastane başvurusunda; kırık riskinin hesaplanması, risk faktörlerinin belirlenmesi ve tarama yöntemlerinin zamanında, doğru ve etkin bir şekilde uygulanması ile yüksek riskli hastaların ilgili birimlere yönlendirilmesi, osteoporoza bağlı morbidite, mortalite ve sağlık harcamalarının azaltılmasında ve hastaların gereksiz radyasyona maruz kalmasının önlenmesinde son derece önemlidir.

#48