Atatürk Üniversitesi Eğitim Aile Sağlığı Merkezi’ne Kayıtlı Diyabetik Hastaların Diyabetik Retinopati Farkındalığı ve Sıklığının Değerlendirilmesi

Yeşim Yıldırım, Yasemin Çayır, Gökhan Yıldırım

Keywords: diyabet, diyabetik retinopati, aile sağlığı merkezi

Aim:

Çalışmamızda Atatürk Üniversitesi Eğitim Aile Sağlığı Merkezi’ne (EASM) kayıtlı diyabet hastalarımızın diyabetik retinopati (DRP) farkındalık düzeyini ve DRP sıklığını değerlendirmeyi amaçladık.

Method:

Çalışma Şubat 2019-Nisan 2020 tarihleri arasında Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi EASM’lerinde yürütülmüştür. Kayıtlı diyabet (DM) hastalarına telefonla ulaşılıp çalışma hakkında bilgi verildi ve çalışmaya davet edildi. Çalışmaya dahil edilme kriterlerini karşılayan diyabet hastalarına tarafımızca hazırlanan DRP farkındalık anketi uygulandı. Hastaların kan basınçları ölçüldü, rutin laboratuvar testleri (açlık kan şekeri, HbA1c, tam idrar tahlili, açlık lipidleri) için venöz kan ve idrar numunesi alındı. Kabul eden hastalar ikinci basamak sağlık kuruluşuna yönlendirildi ve bir göz hekimi tarafından detaylı oftalmalojik muayeneleri yapıldı. Veriler SPSS 20.0.0 ile analiz edildi. Anlamlılık düzeyi p<0,05 kabul edildi.

Results:

Çalışmamıza katılan 200 hastasının yaş ortalaması 56,8±9,9 yıldı. %54,5’i (n=109) erkekti. Oftalmolojik muayene olan 133 kişinin %36’sında (n=48) DRP mevcuttu. DRP'si olanların %93,8’inde (n=45) nonproliferatif DRP (NPDRP) tespit edildi. NPDRP’li hastaların ise %62,2’si (n=28) hafif evredeydi. DRP’si olanların %60,4’ünde (n=29) mikrohemoraji mevcuttu. Sigara kullananlarda, ileri yaşta, DM tanı süresi fazla, HbA1c ortalaması yüksek, sistolik kan basıncı ortalaması yüksek olanlarda DRP sıklığı daha fazlaydı (p<0,05). Bu değişkenler içinde DM tanı süresi, HbA1C düzeyi ve sigara kullanımı DRP olasılığını tahmin ettiren en önemli değişkenler olarak tespit edildi. ‘‘Şeker hastaları ne sıklıkla göz muayenesi olmalıdır?’’ sorusuna %33,5 (n=37) oranında bir yıl cevabı verilmişti. Katılımcıların %58,5’i (n=117) en son göz muayenesine bir yıldan daha uzun zaman önce giderken; %6,5’i (n=13) hiç göz muayenesi olmamıştı. Bir hekim tarafından göz muayenesi önerilenlerin %20'sine aile hekimi tarafından öneri yapılmıştı.

Conclusions:

Araştırma popülasyonunda DRP oranı %36 olup; sigara kullananlarda, ileri yaşta, uzun süredir DM olanlarda, HbA1c ve sistolik kan basıncı yüksek olanlarda DRP görülme oranı daha fazlaydı. Ayrıca hastalarımızın DRP hakkında bilgi ve farkındalığı düşüktü. Birinci basamak sağlık hizmeti sunan ve koruyucu hekimlik için kilit noktada bulunan aile hekimlerinin bu konudaki rolü göz ardı edilmemelidir.

#57