Aile Hekimliği Pratiğinde Sık Reçetelenen İlaçların İlaç-İlaç Etkileşimi Açısından Değerlendirilmesi ve Hekimlerin Akılcı İlaç Kullanımındaki Farkındalıklarının Arttırılması

Fatma Türkyön, Funda Yildirim Baş, Gökçe Di̇lek İşcan, Mehtap Savran

Keywords: Aile hekimleri, akılcı ilaç kullanımı, ilaç etkileşimi

Aim:

Amacımız akılcı olmayan ilaç kullanımının sebep olduğu ilaç-ilaç etkileşimleri konusunda aile hekimlerinin farkındalıklarını arttırmak ve aile hekimlerini bilgilendirmektir.

Method:

Tanımlayıcı ve kesitsel olarak yapılan çalışmaya 500 aile hekimi dâhil edilmiştir. Çalışma Mart 2020- Mayıs 2020 tarihleri arasında Hekim değerlendirme ve İlaç etkileşimleri bilgi düzeyi anketi uygulanarak online olarak yürütülmüştür. Hekim değerlendirme anketi; akılcı ilaç çalışmaları referans alınarak, çalışmalarda kullanılan ölçeklerin geliştirilmesiyle; İlaç etkileşimleri bilgi düzeyi anketi ise birinci basamakta sık reçetelenen ilaçlar arasındaki ilaç-ilaç etkileşimleri tespit etmek için; elektronik platform olan Lexi-Comp (Lexi-Comp, Inc, Hudson, Ohio) veri tabanı kullanılarak, tarafımızca oluşturulmuştur. Anketin Cronbach alfa değeri 0,901 olarak hesaplanmıştır.

Results:

Araştırmaya katılan 500 hekimin %60,4’ü kadın, %57,2’si 24-30 yaşları arasında, %25,8’i pratisyen hekim, %62,6’sı araştırma görevlisiydi. Hekimlerin %75,2’si daha önce akılcı ilaç kullanımı konusunda eğitim aldığını , %6,4’ü advers etki bildirimi yapmış olduğunu belirtti. Akılcı ilaç kullanımı eğitimi almış hekimlerin pozoloji ve uygulama şekli (p=0,001); yan etkiler (p=0,027); ilaç etkileşimleri (p=0,046); özel durumlar (p=0,003); biyoeşdeğerlik (p=0,039) hakkındaki bilgileri daha yüksek saptandı. İlaç etkileşim sorularına verilen yanıtların doğru sayı ortalaması 9,8±5,1, yanlış sayı ortalaması 1,9±2,5 ve fikrim yok sayı ortalaması 8,2±5,8 olarak bulundu. Akılcı ilaç kullanımı eğitimi almış olan hekimlerde ve uzman hekimlerde ilaç etkileşimi sorularına verilen toplam doğru sayısı daha yüksekti (p=0,01;p=0,002).

Conclusions:

İlaç etkileşimleri konusunda; uzman olmanın, akılcı ilaç kullanımı eğitimi almanın ve mesleki tecrübenin, bilgi düzeylerinin artmasında etkili olduğu tespit edildi. Bu nedenle güncel, dinamik ve devamlı eğitimlerle hekimlerin akılcı ilaç kullanımı ve özellikle ilaç etkileşimleri konularında kendilerini geliştirmeleri sağlanmalı ve farkındalıkları arttırılmalıdır.

#123