0-6 Yaş Grubu Çocuğu Olan Ebeveynlerin Üçüncü El Sigara Dumanı Hakkındaki İnanışları Ve İlişkili Faktörlerin Değerlendirilmesi: Birinci Basamak Tabanlı Kesitsel Bir Çalışma

Esra Koç Elmali, Nazlı Hacıağaoğlu, Hatice Esin Temiz, Can Öner, Hüseyin Çetin, Engin Ersin Şimşek

Keywords: Üçüncü el sigara dumanı, Üçüncü El Sigara Dumanı Hakkındaki İnanışlar Ölçeği (BATHS), İkinci el sigara dumanı

Aim:

Sigara, önemli bir sağlık problemi olarak önlenebilir ölüm nedenleri arasında halen ilk sırada yer almaktadır. Yapılan çalışmalar, sigara dumanının zararlarının söndükten sonra da devam ettiğini, bu etkilerin sigara kullananlar kadar sigara kullanmayan kişileri de etkilediğini, özellikle en savunmasız grupta bulunan bebekler ve çocuklar üzerindeki olumsuz etkilerini göstermektedir. Bu çalışma ile giderek önem kazanan bir konu olan üçüncü el sigara dumanı maruziyeti ile ilgili inanışları ve ilişkili faktörleri, 0-6 yaş grubu çocuğu olan ebeveynler üzerinde araştırılması amaçlanmıştır.

Method:

Bu çalışma, Kartal Dr. Lütfi Kırdar Şehir Hastanesi’ne bağlı Eğitim Aile Sağlığı Merkezleri’ne başvuran 0-6 yaş grubu çocuğu olan 308 ebeveyn ile yürütülmüştür. Araştırmada katılımcıların sosyodemografik özellikleri, sigara kullanan ebeveynler ile ilgili sigara kullanım özellikleri ve katılımcıların sigara dumanı maruziyeti ile ilgili sorular ile Üçüncü El Sigara Dumanı Hakkındaki İnanışlar (BATHS-T) Ölçeği araştırmacı tarafından yüz yüze görüşme tekniği ile doldurulmuştur.

Results:

Çalışmamıza katılan 308 ebeveynden %78.2’si anne, %21.8’i babaydı. Katılımcıların büyük çoğunluğu (%94.2), üçüncü el sigara dumanı kavramını daha önce duymamıştı. Üçüncü el sigara dumanı inanışları ile ilgili ölçekten aldıkları toplam puan ortancası 36.0 (9.0-45.0)’ydı. Üçüncü el sigara dumanını daha önce duyanların ölçekten aldığı toplam puan, sağlık ve kalıcılık alt boyutlarından aldıkları puan, duymayanlara göre anlamlı olarak yüksekti (sırasıyla p=0.003, p=0.011, p=0.03). Üçüncü el sigara dumanını duyma ile eğitim durumu ve vardiyalı çalışma arasında anlamlı fark saptanmıştır (sırasıyla p=0.023, p=0.045). Evde sigara içilmesi ile ilgili kuralları olan ebeveynlerin, BATHS-T kalıcılık alt boyutundan aldıkları puan anlamlı olarak yüksek bulunmuştur (p=0.042).

Conclusions:

Çalışmamızda ebeveynlerin büyük çoğunluğunun, üçüncü el sigara dumanı kavramını duymamış olmakla birlikte; üçüncü el sigara dumanı hakkındaki inanışlarının benzer çalışmalara göre yüksek olduğu görülmüştür. Üçüncü el sigara dumanı, yeni bir kavramdır ve önemi tam olarak anlaşılamamıştır. Sigara dumanına maruz kalan bebek ve çocukları üçüncü el sigara dumanının zararlı etkilerinden
korumanın en iyi yolu, anne babaların eğitilmesi ve farkındalığın arttırılması yoluyla maruziyetin azaltılmasıdır.

#57