Ergenlerin Aile Hekimliği Uygulamalarından Yararlanma Durumu

Fatma Aybar, Çiğdem Apaydın Kaya, Güdeniz Kılıç

Keywords: Ergen, Birinci Basamak Uygulamaları, Başvuru- Yararlanma Durumu

Aim:

Ergenler ciddi yakınmaları olmadıkça sağlık kuruluşlarına başvurmamaktadır. Oysa bu dönemde yapılacak koruyucu hekimlik uygulamalarının ileriki yaşlardaki morbidite ve mortalite sıklığını azalttığı bilinmektedir. Bu nedenle ergen sağlığının korunması ve geliştirilmesinde aile hekimlerinin önemli rolü vardır. Bu araştırmanın amacı ergenlerin aile hekimliği uygulamalarından yararlanma durumunun araştırılmasıdır.

Method:

Kesitsel tipte yürütülen bu araştırmanın evrenini 4 birimlik Tuzla Eğitim Aile Sağlığı Merkezine (EASM) kayıtlı ergenler (10-19 yaş) oluşturmaktadır. Uygulamada Eylül 2022-Şubat 2023 tarihleri arasında 6 ay içinde kayıtlı ergenler tarafından EASM’ ye yapılan başvurular geriye dönük taranmıştır. Başvuru yapan ergenlerin yaşları, cinsiyetleri, başvuru sıklıkları, hekim tarafından girilen tanılar, Sağlık Bakanlığı tarafından önerilen ergen izlemlerinin yapılıp yapılmadığı kaydedilmiştir. Veriler ki-kare veya t-test ile analiz edilmiş, p<0,05 olması istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir.

Results:

Araştırma döneminde EASM’ ye kayıtlı 1699 ergen vardır. Bu ergenlerin 950’sinin (%55,9) EASM’ ye herhangi bir dönemde başvurmadığı saptanmıştır. Son 6 ayda herhangi bir nedenle EASM’ den hizmet alan ergenlerin sayısı 650’dir (%38,25), [(322 K (%49,5); 328 E (%50,5)]. Başvuru sırasında en sık girilen ilk üç tanı vitamin eksikliği/beslenme bozukluğu %67,6; diş çürüğü (%20,6) ve solunum yolu enfeksiyonlarıdır (%16,0). İzlem/bağışıklama nedeniyle başvuran ergenlerin sayısı 25’tir (%3,7). Her iki cinsiyet arasında başvuru sıklıkları açısından istatistiksel bir fark yoktur (K: ort 1,75±1,01; E: 1,76±1,11; p=0,395).

Conclusions:

Ergen izlem protokolleri olmasına rağmen EASM’ mize son 6 ay içinde üçte birinden fazlası başvurduğu halde ergen izlemi yapılan ergen sayısının oldukça düşük olduğu görülmektedir. Ergen sağlığını geliştirmeye yönelik her başvurunun değerlendirilmesi koruyucu hekimlik açısından fırsat oluşturulması gerekmektedir. Ergenlerin yarısından fazlasının EASM’ ye başvuru yapmamış olarak görünmesinin sebebi EASM’mizin 2016 yılında hasta kaydı almaya başlamış olması olabilir. Kayıtlı ergenlerin bu tarihten önce başka EASM’ lere başvurusu olabilir. Ancak 6 yıl içinde EASM’mize başvurmamış olmaları da üzerinde durulması gereken bir konudur. Bu araştırma, EASM’miz için önemli bir geri bildirim olmasının yanı sıra, tüm aile sağlığı merkezlerinde ergen başvurularının değerlendirilmesinin önemli olduğunu hatırlatmaktadır.

#49