65 Yaş Üstü Bireylerin İnaktif Covid-19 Aşısı Sonrası İlk Doz Yan Etkilerinin Değerlendirilmesi

Elif Serap Esen, Güzin Zeren Öztürk

Keywords: aşı, covid-19

Aim:

Yaşlı yetişkinler ve hipertansiyon, diyabet, kardiyovasküler hastalık ve kronik solunum hastalığı gibi komorbiditeleri olan kişiler COVID-19’a yakalanırlarsa ciddi hastalık ve ölüm riski altındadırlar ve aşılama için önceliklidirler. Aşıların yan etkileri ile ilgili çalışmaların yapılması ile aşı ile ilgili tereddütlerin azalacağını düşünmekteyiz. Bizde bu çalışmamızda inaktif Covid-19 aşısının yan etkilerini değerlendirmeyi amaçladık.

Method:

Çalışmaya Şişli Aile Hekimliği Kliniği’ ne bağlı Covid-19 Aşı Poliklinikleri’ ne İnaktif Covid-19 aşısı ikinci doz için başvuran 65 yaş üzerindeki hastalardan çalışmaya katılmayı kabul edenler dahil edilmiştir. Çalışmacılar tarafından hazırlanmış sosyodemografik özellikler, daha önce yaptırdıkları aşılar ve birinci doz sonrası yan etki durumlarını sorgulayan sorular hastalara yüz yüze sorulmuştur. Verilerin analizi için SPSS Statistics 25 paket programı kullanılmıştır.

Results:

Çalışmamıza katılan 850 hastanın yaş ortalaması 71.66±5.36(min:65, max:93)idi. Katılımcıların %54(n=459)‘ü kadın iken %72,5(n=616) ‘u evliydi. %24,7(n=210)’ünün okuma-yazması yok, %57,8(n=491)’i lise altı eğitim düzeyinde ve %17,5(n=149)’i lise ve üzeri eğitim seviyesine sahipti.%57,1(n=485)’inin bilinen kronik bir hastalığı yoktu. %52,1(n=443)’i daha önce erişkin aşılarından en az bir tanesini yaptırdığını belirtti.%20,6(n=175)’sı grip aşısını, %26,8(n=228)’i pnöomokok aşısını daha önceden yaptırmıştı.Birinci doz aşı sonrası 8(%0.9)kişi ateş,43(%5.1)kişi aşı yerinde ağrı,6(%0.7) kişi aşı yerinde ısı artışı,3(%0.4) kişi aşı yerinde kızarıklık,32(%3.8) kişi kas ağrısı,55(%6.5)kişi halsizlik-yorgunluk,45(%5.3)kişi baş ağrısı,4(%0.5)kişi iştahsızlık, 5(%0.6)kişi ishal ve 5(%0.6)kişi alerjik döküntü yaşadığını belirtti. Aşı yerinde ağrı, kas ağrısı, halsizlik-yorgunluk ve başağrısı kadınlarda erkeklere göre anlamlı olarak daha fazla görülmüştür(sırasıyla;p=0.001, p=0.002, p=0,000, p=0.003).Daha önce herhangi bir erişkin aşısı yaptırmamış olanlar anlamlı olarak baş ağrısı yan etkisini daha fazla yaşamışlardı(p=0.001).Eğitim durumu, medeni durum, kronik hastalık durumu ile aşı yan etkileri arasında ilişki bulunamamıştır(p˃0.05).

Conclusions:

Aşılanma oranını olumsuz etkileyen faktörlerin belirlenmesi bu olumsuzlukların önlenmesi açısından önemlidir. Oluşabilecek yan etkilerden korkarak aşılanmayan hastaları aşılanmaya teşvik etmek için yan etkilerin ortaya konulması gerekmektedir.Çalışmamızda inaktif Covid-19 aşısı sonrası gelişen yan etki oranları çok düşüktür. Sosyodemografik özellikler açısından yan etki yaşayan gruplar arasında cinsiyet açısından fark görüldü.Kadın hastalar yan etkiler açısından daha fazla bilgilendirilmelidir.

#90