Aile Hekimliği Polikliniğine Başvuran Tip 2 Diyabetli Bireylerde Hastalık Algısı Ve Öz Etkililik Düzeyinin Değerlendirilmesi

Özlem Even, Eda Çelik Güzel, Aydan Çevik Varol

Keywords: Diyabet, Hastalık Algısı, Öz Etkililik

Aim:

Diabetes mellitus (DM) kronik, hiperglisemi ile karakterize multisistem bir hastalıktır. Hastalığın sebep olduğu kan glukoz seviyelerindeki dalgalanmalar mikrovasküler ve makrovasküler komplikasyonlara artmasına sebep olmaktadır. Bu durum diyabet hastalarının yaşam kalitesinin bozulmasına ve yaşam süresinin kısalmasına neden olmaktadır.
Çalışmamız Tip 2 diyabet tanılı olan katılımcıların sosyodemografik özelliklerinin yanı sıra hastalığa ilişkin faktörlerinin, hastalık algılarına ve öz etkililik düzeylerine etkisini incelemek amacıyla yapıldı.

Method:

Çalışmamız kesitsel tanımlayıcı tipte olup Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Aile Hekimliği Polikliniğimize başvurmuş olan Tip 2 diyabet tanılı 150 gönüllü hastadan oluşturmaktadır. Çalışmamızda Tip 2 diyabet tanılı olan katılımcıların sosyodemografik özelliklerinin yanı sıra fiziksel aktivite, diyet uyumu, doktora gitme sıklığı, diyabet eğitimi, düzenli kan şekeri takibi, insülin kullanımı gibi hastalıkla ilişkili faktörlerin hastalık algılarına ve öz etkililik düzeylerine etkisinin incelenmesi amaçlanarak literatür araştırması sonrası araştırmacıların hazırladığı 23 soruluk anket poliklinik ortamında yüz yüze görüşme yöntemi ile doldurulmuştur. Çalışmaya katılan 150 gönüllü hastaya ek olarak Kısa Hastalık Algısı Ölçeği ve Tip II Diyabet Öz etkililik Ölçeği uygulanmıştır.Veriler, SPSS.23 (IBM Inc., Chicago, IL, ABD) programına aktarılarak istatistiksel analizler ile değerlendirilmiştir.Sürekli değişkenlerin tanımlayıcı istatistiklerin de ortalama ve standart sapma, kategorik değişkenlerin tanımlanmasında ise frekans (n) ve yüzde (%) değerleri verilmiştir. Kategorik değişkenler arasındaki ilişkiler Ki kare test analizi ile incelenmiştir.

Results:

Tip 2 diyabet hastaları ile yaptığımız bu çalışmada kısa hastalık algı ölçeği ortalama puanı 36,44±10,17 olarak belirlendi. Kadınların hastalık algısı puanı erkeklere göre daha yüksekti. Çalışmamızda diyabet öz etkililik ölçeği toplam puan ortalaması 67,80 ±12,57 olarak belirlendi. Toplam kısa hastalık algı ölçeği puanı ile toplam diyabet öz etkililik ölçeği puanı arasında negatif zayıf derecede istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır.

Conclusions:

Çalışmamız birinci basamakta diyabetli hasta yönetimi ve takibinde Aile hekimlerinin bütüncül yaklaşımına katkı sağlayabileceğini düşünmekteyiz. Benzer çalışmaların birinci basamakta ve daha çok katılımcı ile yapılabilmesi hastaların diyabete yönelik öz yönetim davranışlarını ve yaşam kalitesini arttırabilmek adına önemlidir.

#14