Araştırma Görevlilerinin Profesyonel Tutum ve Davranışları Kısa Hikayelerle Değerlendirilebilir mi? Bir ön çalışma

Nur Demirbas, Nazan Karaoglu, Hatice Kucukceran, Fatma Goksin Cihan

Keywords: Hekim, profesyonellik, temel prensipler, kısa hikayeler

Aim:

Tıpta profesyonellik ise bireysel, kurumsal ve evrensel değerler bütünüdür. Pratik hekimlik hayatına bu değerlerin yansıması için genel tanımlar veya listeler yerine davranışlar bazında tanımlanması ve anlatılması gerekir. Bu çalışmanın amacı, araştırma görevlilerinin günlük pratikten esinlenerek oluşturulan kısa hikayelerle profesyonel tutum ve davranışlarının belirlenmesidir.

Method:

Tanımlayıcı bu ön çalışmada, literatür doğrultusunda hazırlanan anketin Google formlar linki bir üniversite hastanesinde çalışmakta olan aile hekimliği araştırma görevlileri ile paylaşılarak gönüllülük temelinde kendilerinin ve tanıdıkları diğer anabilim dallarından araştırma görevlilerinin doldurması istenmiştir. Anketin ilk bölümünde sosyodemografik özellikler, ikinci bölümünde American Board of Internal Medicine (ABIM)’in “Profesyonellik Projesi” içindeki profesyonelliğin temel üç prensibi olan Hasta önceliği, Hasta otonomisi ve Sosyal adalet prensiplerini konu eden altı kısa hikayeler yer aldı. Her temel prensip için tasarlanan iki kısa hikayeden ilkinde yaşanan durumun katılımcıya uygunluğu beşli Likert ile değerlendirilirken ikincisinde olay ile ilgili beş farklı davranıştan birini seçmeleri istendi.

Results:

Çalışmaya katılan 84 araştırma görevlisinin yaş ortalaması 31,11±5,4 (22-52) yıl olup %53,6’sı (n=45) kadındı. Katılımcıların %44,0’ü (n=37) aile hekimliği uzmanlık öğrencisi (AHU), %26,2’si (n=22) sözleşmeli aile hekimliği uzmanlık öğrencisi (SAHU) ve %29,8’i (n=25) diğer branşlardan araştırma görevlileriydi. Hasta önceliği prensibinin ilk hikayesinde katılımcıların sadece %7,1’i (n=6) hekimin davranışını kendisine uygun bulurken AHU’ların %89,2’si, SAHU’ların %91,0’ı ve diğer branş asistanlarının %76,0’ı uygunsuz bulmuştu (p=0,026). Hasta otonomisi prensibi için hazırlanan ikinci hikayede AHU’ların %32,4’ü, SAHU’ların %68,2’si hastaya “Hem klinik tavsiye ve hem de reçete veririm” derken diğer branş asistanlarının %36,0’ı “Psikiyatri uzmanına yönlendiririm” demişti (p=0,022). Sosyal adalet prensibi hikayesinin ilkinde katılımcıların %59,5’i (n=50) hekimin davranışını uygun bulmamıştır.

Conclusions:

Hekimlerin günlük pratikte karşılarına çıkabilecek, profesyonel ikilemler yaratan durumları kısa hikayeler ile sunan bu çalışma liste ya da tanım temelli değil davranış temelli profesyonelliğin önemine vurgu yapmaktadır. Sadece üç temel prensiple ilgili altı hikayede ortaya çıkan farklı yaklaşımlar profesyonelliğin mutlaka eğitimin içinde yer almasına ve bu tür değerlendirmelerle ölçülmesine ihtiyaç olduğunu düşündürmektedir.

#96