Üniversite Çalışanlarının COVID-19 Pandemi Sürecinde Deneyimledikleri Değişimin İş-Aile Yaşam Çatışması Açısından Değerlendirilmesi

Zeliha Yelda Özer, Sabit Akbaş, Ramazan Altunöz, Sevgi Özcan

Keywords: İş-Aile Çatışması, Covid-19sa, Üniversite Çalışanları

Aim:

“İş ve aile rollerinin eş zamanlı olarak ortaya çıkması nedeniyle yaşanan uyumsuzluk durumu” olarak tanımlanan iş-aile yaşam çatışması hem aile dinamiklerinde hem de iş yaşamında sorunlara neden olarak bireylerin ve toplumun iyilik halini olumsuz yönde etkileyebilmektedir. İş-aile yaşam çatışması iki boyutta ele alınmaktadır. İş-Aile Çatışması (Work to Family Conflict, W-to-F), bireyin işi ile ilgili üstlendiği rolün, ailesi ile ilgili yükümlülüklerini yerine getirmesini engellemesi ile ilişkili çatışmayı, Aile-İş Çatışması (Family to Work Conflict, F-to-W) ise ailenin iş ile ilgili görevlerin yerine getirilmesini engellemesi ile ilişkili çatışmayı tanımlamaktadır. Olağan dışı süreçlerde iş aile çatışması ile ilgili üniversite çalışanlarında yapılan çalışmalar sınırlıdır. Bu çalışmada, Çukurova Üniversitesi çalışanlarının Covid-19 pandemisi sürecinde deneyimledikleri değişimin iş-aile yaşam çatışması açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Method:

Kesitsel analitik tipte planlanan çalışma için gerekli izinler alındıktan sonra akademik ve idari tüm çalışanlara araştırma hakkında bilgilendiren ve katılmak isteyenleri online ankete yönlendiren elektronik posta gönderildi. Anket katılımcıların, sosyodemografik özelliklerini, Covid-19 pandemisi sürecindeki deneyimlerini değerlendiren sorular ve İş-Aile-Yaşam Çatışması Ölçeği olmak üzere üç bölümden oluşmaktaydı. 2 Ocak-2 Şubat 2021 tarihleri arasında online anketi dolduran tüm katılımcıların (n=286) verileri istatistiksel olarak değerlendirildi.

Results:

Yaş ortalaması 43,86±10,29 olan katılımcıların % 50,4’ü erkek, %59,9’u akademik personel, %60,9’u yükseklisans/doktora düzeyinde eğitime sahipti. W-to-F puanı 2,79±1,23, F-to-W puanı 2,15±1,12, toplam WFC puanı 2,47±1,05 idi. Ölçek puanları ile yaş arasında negatif yönde zayıf ilişki bulunurken (p<0,05), cinsiyet açısından gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunamadı (p>0,05). Akademik personelin F-to-W (p=0,003) ve WFC (p=0,011) puanları idari personele göre, yükseklisans/doktora düzeyinde eğitimi olanların F-to-W puanı (p=0,024) ise diğer eğitim gruplarına göre yüksek saptandı. Ölçek puanlarının katılımcıların Covid-19 sürecinde kendi bedenlerinde, duygularında, düşüncelerinde, tinsel/manevi yaşamlarında ve aile, arkadaş, komşu, sosyal, toplum ilişkilerinde algıladıkları değişiklik durumlarına (olumlu/nötr/olumsuz) göre farklılaştığı saptandı (p<0,05).

Conclusions:

Sağlık profesyonellerinin ve yöneticilerin olağan dışı süreçlerdeki biyopsikososyal, varoluşsal ve kültürel değişimlerin iş-aile yaşam çatışmasını etkileyebileceğinin farkında olmaları ve uygun girişimlerde bulunmaları önerilir.

#50